Als je alles gehad hebt… (vervolg op ‘Kinderwens’)

Nu het gemis van kinderen mij niet meer zo bezig houdt, word ik me bewust van wat de gevolgen van kinderloosheid, naast kinderloosheid nog meer kunnen zijn.

Als iemand kinderen krijgt dan staat, naar verluidt, zijn wereld op z’n kop, maar wat veel mensen zich, denk ik, niet realiseren – dat deed ik tot voor kort in elk geval niet – is dat het niet alleen hun wereld verandert, maar ook die van hun al dan niet kinderloze familieleden of vrienden. Opeens draait het leven van je dierbaren om hun kinderen en worden bijvoorbeeld je ooit zo close gesprekken om de haverklap onderbroken door vragende kinderen. Waar je vroeger op je verjaardag je hele familie en vriendengroep over de vloer had, komt nu de helft niet – geen tijd – en de andere neemt een stel lawaaierige koters mee, die eerst een stuk taart willen en vervolgens de helft ervan laten staan en daarna achter de kat aan rennen totdat die van ellende naar boven vlucht.

Laatst nog zat ik te kletsen, toen het kleinkind van mijn gesprekspartner langsliep. Onmiddellijk was ik de aandacht kwijt en liep mijn gesprekpartner, zonder wat te zeggen, weg om wat met het kleinkind te gaan doen, mij flabbergasted achterlatend. Ja, (klein)kinderen zijn belangrijk, maar wat is er eigenlijk gebeurd met het je-mag-volwassenen-niet-storen-als-ze-aan-het-praten-zijn,-want-dat-is-onbeleefd-principe waarmee ik ben opgevoed? Dat de schuifdeuren met de authentieke glas-in-lood ramen van het jaren 30 huis waar wij woonden dicht gingen als mijn ouders in de voorkamer bezoek ontvingen en niet door de kinderen gestoord wilden worden en wij als kinderen ons vermaakten in de achterkamer of op onze gedeelde slaapkamers?

‘Het gaat er vooral om dat (kleine) kinderen het naar hun zin hebben en de ouders daardoor ook zoveel mogelijk’ was het uitgangspunt van degene die een bijeenkomst organiseerde. Met onze wensen werd blijkbaar geen rekening gehouden? Die lopen wel met de rest mee? En dat is nou precies hoe het voelt: vergeten, alsof wij er een beetje bij hangen als appendix. Je hoort er bij, maar toch hoor je er niet bij. Alsof wij, nu er (klein)kinderen zijn, niet zo belangrijk of interessant meer zijn. De aandacht gaat uit naar de (klein)kinderen en als wij een beetje gehoord willen worden, moeten we zorgen dat we een moment kiezen wanneer de (klein)kinderen er niet zijn.

De gesprekken op sociale gelegenheden gaan – vooral onder de dames – bijna altijd over de kinderen. Ik praat soms wel mee door verhalen die ik van anderen hebt gehoord weer door te vertellen, en soms vind ik het zelfs interessant, maar er wordt zelden gevraagd naar hoe wij leven met het gemis van kinderen. Als je over ongewenste kinderloosheid praat heb je al snel het gevoel dat je aan het klagen bent. Dat gevoel heb ik nu ook. Meerder keren toen mijn man zijn verdriet uitte, dat hij voelde wanneer één van zijn broers of zussen een zwangerschap aankondigende, kreeg hij botweg te horen dat hij blij moest zijn omdat hij weer oom werd, want ‘dat is toch óók leuk?’ En natuurlijk is het leuk om oom of tante te worden, maar dat neemt het verdriet van ongewenste kinderloosheid nog niet weg.

Zelfs sommige mensen die zelf moeite hebben gehad met kinderen krijgen, lijken dat zodra het eerste kind geboren is wel vergeten te zijn en praten er vervolgens nooit meer over. En dat terwijl kinderloosheid net zo goed een grote impact op je leven heeft. Je leven ziet er namelijk niet zo uit als je je voorgesteld had en het was nog niet eens je eigen keuze. Wat niet iedereen zich realiseert is dat als je geen kinderen krijgt, je ook geen kleinkinderen krijgt. En als je geen kinderen hebt: wie zorgt er dan voor je op je oude dag of wie komt er op je begrafenis? Dat zijn vragen die bij mij soms nog wel eens naar boven komen.

Natuurlijk maakt dit ons leven niet zinloos of uitzichtloos. In feite heb ik me nog nooit zo veel betekend gevoeld als nu. Ik kan ongehinderd naar de bijbelschool gaan om daar mijn talenten in te zetten om het leven van andere te beïnvloeden. Ik kan wanneer ik wil de straat opgaan om uit te delen van ik van God ontvangen heb. We kunnen vol gas in onze gemeente dienen en dag en nacht klaarstaan voor vrienden en buren.

Misschien is het probleem wel dat wij mensen mét kinderen niet begrijpen, want het krijgen van een kind is, naar men zegt, zo’n ingrijpende gebeurtenis dat je je er van te voren geen voorstelling van kunt maken. Als dat zo is, is het voor ons dus onmogelijk om te volle te begrijpen hoe het is om kinderen te hebben en welke impact dat op je leven heeft. Dingen die voor een ouder volkomen logisch zijn, zouden in onze gedachten misschien niet eens opkomen. En misschien realiseren met mensen kinderen zich dat helemaal niet – de meeste mensen denken tenslotte dat iedereen denkt zoals zij – dat blijvende kinderloosheid ook een blijvende impact op je leven heeft. Als we nou gewoon wat meer ons best zouden doen om wat interesse te tonen voor elkaars situatie. Misschien is het ook maar een seizoen en komt er weer meer tijd voor elkaar als de kinderen groter zijn… als wij tenminste dan niet net kinderen in de luiers hebben, want de wonderen zijn de wereld nog niet uit.

Uitgelichte afbeelding: Nick Owuor via Unsplash