De kinderwens voorbij

Afgelopen week was het de Europese Week van de Vruchtbaarheid. Deze is niet alleen in het leven geroepen om aandacht te vragen voor het feit dat kinderen krijgen niet voor iedereen vanzelfsprekend is, maar ook om het onderwerp (beter) bespreekbaar te maken. Omdat ik ook ben voor meer openheid over (ongewenste) kinderloosheid, besloot ik elke dag op facebook een blogpost te delen die ik eerder over mijn kinderwens en het niet uitkomen daarvan geschreven had.

Terugkijkend denk ik dat de rouw om en afscheid van een onvervulde kinderwens toch best complex zijn. Misschien wordt dat vaak onderschat, niet in de laatste plaats door mijzelf. Het raakt zo aan de kern van je bestaan en gaat door alle lagen van waar je leven uit is opgebouwd: je familie, je vriendschappen, je werk, hoe je je leven zin geeft en als je gelovig bent, je relatie met God.

Aan de hand van quotes uit 2 liedjes (Oh my soul van Casting Crowns en Do it again van Elevation Worship, zie ook de filmpjes onderaan), die mijn gevoelens goed verwoordden en verwoorden probeer ik hieronder dit proces te beschrijven.

Walking around these walls
I thought by now they’d fall

Toen ik voor het eerst schreef over mijn kinderwens, speelde die in feite al 7 jaar en was het al 4 jaar bekend dat kinderen krijgen voor ons niet mogelijk was. Niet via de natuurlijke weg en niet via de medische mallemolen. Lang hebben we trouwens niet doorgebracht in de medische mallemolen. Mijn man bleek onvruchtbaar te zijn door een chromosoomafwijking. Er was één behandelingsmogelijkheid, maar die mislukte al in een vroeg stadium. Hoewel dat pijnlijk was, ben ik er nooit rouwig om geweest dat ik nooit hormoonbehandelingen heb hoeven ondergaan en nooit het mislukken van een embryo-terugplaatsing heb hoeven meemaken.

In de tussentijd en ook daarna vroegen we veel gebed en studeerde ik in de Bijbel. Daar staan veel teksten en beloften over vruchtbaarheid. ‘Hij maakt de onvruchtbare een blije moeder van kinderen’ staat er bijvoorbeeld in Psalmen. We hadden er geloof voor dat God ons kinderen wilde geven en ik ging bidden en vasten, Bijbelteksten proclameren, deed publiekelijke geloofsuitspraken, we gingen naar genezingsdiensten en ik deed wat ik verder nog maar kon bedenken. Ik noemde dat de bovennatuurlijke weg om kinderen te krijgen.

This was the one thing, you didn’t see coming

In het begin waren de getuigenissen en verhalen van mensen die na lang wachten uiteindelijk toch een kindje kregen nog bemoedigend, maar naar mate de tijd verstreek werden ze frustrerend, bijvoorbeeld toen iemand met vruchtbaarheidsproblemen in mijn omgeving door een wonder spontaan zwanger werd en ik nog steeds niet, terwijl ik er al langer op wachtte dan zij. Na een tijd ga je door dat soort verhalen twijfelen aan jezelf: ‘Wat doe ik verkeerd, dat dat bij mij niet gebeurt?’

Verschillende mensen zagen visioenen van baby’s terwijl ze voor ons baden. Ik hield me onder anderen vast aan de Bijbeltekst uit Jeremia 1:5: ‘Voordat je in de moederschoot was, zag Ik je al…’ God zag onze kinderen al, ze bestonden al in Zijn gedachten, dus was het alleen nog een kwestie van tijd totdat ze ook in de natuurlijke wereld zouden bestaan. God roept tenslotte dingen die er niet zijn alsof ze er zijn, Hij spreekt en het is er, Hij gebiedt en het staat er. Één van die keren dat er gebeden werd en iemand een beeld van een baby zag, sprak iemand anders ook die tekst uit Jeremia uit. Toen ik die middag thuis kwam lag er een brief op de mat van ons Compassion sponsorkind met daarin diezelfde Bijbeltekst. Ik dacht: ‘Dit kan geen toeval zijn, dit moet wel van God zijn, nu gaat het vast gebeuren. Toch bleef een zwangerschap uit.

I’m not strong enough, I can’t take anymore
– You can lay it down, you can lay it down

Op een gegeven moment merkte ik dat ik langzaam mijn geloof en hoop aan het verliezen was – als ik al geloof had, want anders had het toch allang gebeurd moeten zijn? Elke maand weer hopen en dan keihard met de neus op de feiten gedrukt worden, dat trok ik niet meer. Ik moest het loslaten. Als God mij kinderen wil geven prima, maar ik ga er zelf niets meer aan doen. ‘God, als er gebed nodig is, moet U het iemand op het hart leggen, ik ga er zelf niet meer om vragen.’ En dat gaf rust. Ik ervoer hoe ik mijn gevoelens tegen God mocht uitspreken, hoe ik het ‘in geloof staan’ mocht loslaten en hoe God me troostte.

And my shipwrecked faith will never get me to shore
– You can lay it down, you can lay it down

Maar net toen ik vrede had met de situatie, gebeurde het dat er broeders en zusters waren die zich geroepen voelden om ervoor te bidden. Zo werd er bij mij weer nieuwe hoop opgewekt, met nieuwe teleurstelling tot gevolg: een zwangerschap bleef opnieuw uit. Omdat ik de kinderwens aan God had geven en de verantwoordelijkheid voor gebed bij Hem had neergelegd, was de hoop misschien wel des te groter, omdat ik dacht: ‘Dit moet nu wel echt van God zijn, nu gaat het vast gebeuren.’ Maar helaas was de teleurstelling daardoor opnieuw verpletterend.

Can He find me here?
Can He keep me from going under?

Ik bereikte wat ik nu denk dat het dieptepunt was. Uit pure wanhoop en frustratie om schreef ik op een nacht om 3 uur een blogpost waarin ik vooral een foto van de lege kinderformulieren in ons trouwboekje liet spreken. Ik heb dat jaar (2018), denk ik, een aantal keer op het randje van depressie gestaan en hoe weinig ik ook van God ervoer, toch merkte ik dat Hij op de cruciale momenten ingreep en het niet liet gebeuren dat ik onderging.

Here and now
You can be honest
I won’t try to promise that someday it all works out

Ik begon de rauwe werkelijkheid onder ogen te zien: dat er na 10 jaar en na zoveel gebeden nog steeds geen kinderen waren en dat die er dus waarschijnlijk ook nooit zouden komen. Op dezelfde manier als sommige mensen het op een gegeven moment niet meer kunnen opbrengen om nog een nieuwe IVF-ronde te starten, zo kon ik het niet meer opbrengen om nog een nieuwe ‘geloofsronde’ te starten. Het was ook in deze periode dat ik me realiseerde dat ik God niet hoefde te vragen de kinderwens weg te nemen, maar ik die zelf ook aan Hem terug kon geven. Dit punt zou een ommekeer markeren en het begin van het definitieve afscheid van mijn kinderwens

Jesus, You’re still enough
Keep me within Your love
My heart will sing Your praise again

Er kwam een rouwproces opgang; het wachten op een zwangerschap en het leven tussen hoop en wanhoop maakten plaats voor het verlies van – ja, van wat? Ik had me niet – net zoals de meeste vrouwen – al een voorstelling van gemaakt hoe het zou zijn om moeder te zijn. Maar ik had me wel voorgesteld hoe het zou zijn om zwanger te zijn, ik had zelfs tekeningen van mezelf met een dikke buik gemaakt en die overal in huis opgehangen – één van mijn ‘geloofsacties’. Ik ging er vanuit dat met de zwangerschap, de moedergevoelens ook zouden komen. Ik had het ook willen meemaken: het wonder van een kindje dat in je buik groeit.

Allerlei herinneringen kwamen naar boven. De dingen waarmee ik mijn leven had gevuld en waarvan ik zei dat ik er dankzij de ongewenste kinderloosheid tijd voor had, bleek ik als compensatie te hebben gebruikt voor mijn gevoel van tekort schieten, om op een andere manier de leegte te vullen en bestaansrecht voor mezelf te creëren. Dat is hoe diep het ging het, maar ook hier bewees God zich trouw en ervoer ik opnieuw Zijn troost.

Ook begon ik in te zien hoe resultaatgericht ik eigenlijk altijd was geweest in het nastreven van de vervulling van kinderwens en het bidden met zieken, maar nu werd ik zelf geconfronteerd met de vraag: wat als het niet gebeurt, hoe ga je er dan mee om? Ik realiseerde me dat mensen die hiermee worstelen misschien wel meer behoefte hebben aan een luisterend oor dan aan een oplossing voor het probleem.

You made a way, where there was no way

Het lijkt wel alsof het zo moest zijn dat begin dit jaar het boek Echte vrouwen krijgen een kind van Liesbeth Smit uitkwam. Dit boek hielp me om mijn gevoelens onder woorden te brengen en de stap te zetten naar een definitieve punt achter mijn kinderwens en het leven zonder kinderen te accepteren en te omarmen. Achter de keuze te gaan staan die de omstandigheden al voor mij hadden gemaakt en definitief niet-moeder te worden. Het voelde krachtig en kwetsbaar tegelijkertijd. En ik kreeg de behoefte om het afscheid van mijn kinderwens vorm te geven met een fysiek gebaar.

Let Him show you how, you can lay this down
‘Cause you’re not alone

Alsof dit ook zo had moeten zijn, ontdekte ik dat er een monument voor de onvervulde kinderwens bestaat. Het staat in park Berg en Bos in Apeldoorn. Op moederdag 2019 heb ik daar afscheid van de kinderwens genomen door bloemen te leggen, witte bloemen met witte babysokjes en een kaartje met daarop de woorden van een zelfgeschreven gedichtje:

Afscheid

Verliezen wat niet is geboren
Missen wat niet is geweest
Begraven wat niet is gestorven
Rouwen om wat niet heeft geleefd

Wat een reis die ik in de jaren heb afgelegd. Het leek wel alsof het proces zichzelf steeds herhaalde, alsof mijn kinderwens als een ui laagje voor laagje werd afgepeld. En ik sluit niet uit dat er nog meer lagen zijn.

Ik begrijp niet waarom het is gegaan zoals het is gegaan, maar door het hele proces was God mijn trouwe metgezel, al was ik me niet altijd bewust van Zijn aanwezigheid.

Dit is niet (alleen) het einde van iets, maar het begin van iets nieuws!

There will be dancing
There will be beauty where beauty was ash and stone
This much I know