De goede strijd

“Block out every voice that tries to tell you you’re not worthy”

Deze quote (weer elke stem af die je probeert te vertellen dat je niet waardevol bent) kwam ik tegen op facebook. Op zich een mooie gedachte: ‘laat niemand je vertellen dat je niet waardevol bent,’ maar hoe werkt dat eigenlijk in de praktijk?

Ik heb veel geworsteld – en doe dat nog vaak – met gevoelens van minderwaardigheid. Vaak kreeg ik adviezen zoals het bovenstaande: verwerp de leugenachtige (negatieve) gedachten en vervang ze door Gods waarheid. Verbreek ze in Jezus’ naam, stuur ze weg! Maar heel eerlijk gezegd hebben zulke adviezen me niet veel verder geholpen, maar eerder frustratie opgeleverd.

Copingsmechanismen

Ik heb inmiddels geleerd dat veel van die stemmen, die negatieve dingen zeggen, daar niet zomaar zijn. In feite zijn het delen van je persoonlijkheid die een eigen leven zijn gaan leiden; ik ben me er soms pijnlijk bewust van hoe ik met mijn denken Gods waarheid over mezelf ken: dat ik Zijn geliefde dochter ben, terwijl er toch ook ‘iets’ in me is dat er hele andere gedachten op nahoudt. Het zijn bijvoorbeeld copingsmechanismen die je als kind moesten helpen overleven in een wereld waarin je overgeleverd was aan de zorg van volwassenen die daar al dan niet goed toe in staat waren. Het probleem is alleen dat, nu je volwassen bent geworden, die copingsmechanisme gewoon door gaan en denken je daar een dienst mee te bewijzen, terwijl jij ze niet meer nodig hebt en er juist last van hebt.

Één van mijn copingmechanismen was om mezelf af te wijzen en/of naar beneden te halen door middel van negatieve woorden en gedachten, zodat niemand anders dat meer kon doen. Een ander was heel hard mijn best te doen om geaccepteerd te worden en rechtvaardig te leven om door God geaccepteerd te worden. Die neigingen heb nog steeds. En strijden tegen die negatieve gedachten door ze te verwerpen en/of weg te sturen (wat voor mij in feite niets anders is dan ze weg te drukken) voelt als strijden tegen mezelf.

Vlees en bloed

Het is interessant dat de Bijbel ons vertelt dat onze strijd niet tegen vlees en bloed is, maar tegen geestelijke machten in de hemelsferen¹. ‘Vlees en bloed’ interpreteren we als ‘mensen.’ Onze (geestelijke) strijd is dus niet tegen mensen. Helemaal interessant wordt het wanneer je je realiseert dat volgens de Bijbel het leven in het bloed is en zowel in de Oudtestamentische Hebreeuwse – als de Nieuwtestamentische Griekse grondtekst de veel van de woorden die wij vertaald hebben met ‘leven’ letterlijk ‘ziel’ betekenen². Dan is onze strijd volgens de bovenstaande tekst dus niet tegen het natuurlijke (vlees) of het zielse (bloed), maar tegen geestelijke zaken. Want hoe zit het eigenlijk als je je eigen gedachten aan het bestrijden bent? Ben je dan niet tegen je eigen ziel (gedachten, emoties e.a.) aan het strijden? Ergens anders heeft de Bijbel het over het strijden van de ‘goede strijd³‘. Betekent dat dan dat er ook een verkeerde strijd is? Tegen de verkeerde vijand? En die je dus niet moet strijden? Kan het ‘krijgsgevangen nemen van je gedachten en die onder de gehoorzaamheid aan Jezus brengen⁴‘ ook niet betekenen dat je samen met Jezus naar je gedachten kijkt en ze onderzoekt?

Ik denk dat je jezelf geweld aandoet door je gevoelens en gedachten zondermeer als vijandig tegemoet te treden. In plaats van de ware vijand te vertrappen⁵, trap je jezelf dan op de ziel. Een stukje van jezelf mag er dan niet zijn en dat terwijl God je accepteert zoals je bent.

Verken je gedachtewereld

Het bestrijden van mijn eigen gedachten heeft me niet geholpen, het onderzoeken van mijn gedachten en het contact maken en praten met de delen van mijn persoonlijkheid die mij negatief beïnvloeden; ze leren kennen en aandacht geven wel. Want ze zijn er niet voor niets, ze hadden een functie en als ik ze vertel dat het nu niet meer nodig is wat ze doen en dat ik er zelfs last van heb zijn meestal al wel bereid om met hun activiteiten te stoppen alhoewel ze soms wel tijd nodig hebben om te ervaren dat mijn volwassen zelf ze echt niet meer nodig heeft. Op die manier kan ik de regie over de delen van mijn persoonlijkheid die een eigen leven zijn gaan leiden weer terugkrijgen.

Ik had bijvoorbeeld een rechter in mijn binnenwereld die mij aan het oordelen was, om te voorkomen dat ik in de hel zou komen. Met Jezus als advocaat naast mij heb ik die rechter mogen vertellen dat de rechtszaak al geweest is en ik al ben vrij gesproken door de Hoogste Rechter. Het is een work in process, maar ik merk nu al dat ik veel minder zelfveroordelende gedachten hebt.

Onderscheid

Wat betref de geestelijk strijd: ik denk dat die betrekking heeft op dingen – aanvallen – die van buiten af komen.

Heer, geef me de rust om contact te maken met wat van binnen komt
De moed om te bestrijden wat van buiten komt
En de wijsheid om die twee van elkaar te onderscheiden
(naar: Serenity Prayer –  Reinhold Niebuhr).

Meer lezen: Ik kan veranderen – Michelle van Dusseldorp

Voetnoten:
1. Efeze 6:12
2. Bijvoorbeeld: Leviticus 17:11,14, Matteüs 10:39, Matteüs 20:28
3. 1 Timoteüs 1:18
4. 2 Korinthe 10:5
5. Romeinen 16:20

Uitgelichte afbeelding: James Pond via unsplash.com