Geloofscrisis

Een tijdje geleden las ik een interview met theoloog Gerko Tempelman, dat door veel christenen als schokkend werd ervaren. Ik weet niet of dit de reden is dat ik het nu niet meer terug kan vinden in de christelijke facebookgroep waar ik het destijds tegenkwam, maar het deed me in elk geval wel denken aan een blogpost die ik eerder scheef. Tempelman sprak van het ‘losknippen van het touwtje met de hemel’, mijn blogpost was getiteld ‘Bungeejumpen zonder touw.’

Godsbeeld

Ik begrijp het wel, de weerstand van christenen, als iemand zegt het geloof los te laten, zeker als hij anderen aanmoedigt hetzelfde te doen. Ik geef geen adviezen, ik deel alleen mijn persoonlijke verhaal. Ik denk dat iedereen zijn of haar eigen weg te gaan heeft, maar misschien is het voor mensen, zoals ik, die een door religie sterk verwrongen beeld van God hebben, wel de enige manier om daar vanaf te komen om God – of het beeld dat ze van Hem hebben; de manier waarop ze Hem kennen, of misschien liever gezegd: niet kennen – los te laten. En dat is eng. Dan verlies je de controle.

“Als ik alles wat ik over God geleerd heb zou loslaten, zou ik Hem dan opnieuw vinden? Blijf ik dan wel christen? Of ga ik geloven in de alverzoeningsleer of stop ik te geloven dat Jezus fysiek terugkomt op aarde,” vroeg ik me in mijn blogpost af, “vertrouw ik Hem dat Hij me niet loslaat, al zou ik Hem of mijn kennis over Hem wel loslaten. Zou ik Hem opnieuw vinden als ik Hem met een open mind zou zoeken?” “De vraag,” concludeerde ik, “is: durf ik de stap te zetten? De sprong in het diepe te wagen? Durf ik te bungeejumpen zonder touw?” Eerlijk gezegd was het antwoord ‘nee.’ Nee, ik durf God niet los te laten, ik ben bang voor de consequenties.

Angst

Iemands reactie: ‘wel dom, zo vlak voor de wederkomst,’ op het stuk van Tempelman verwoordt mijn angst heel treffend. Je zou maar net in een zoektocht naar wie God werkelijk is je oude beeld van Hem aan het loslaten zijn, afstand aan het nemen van Hem omdat je Hem nu eenmaal (nog) niet los van je verwrongen godsbeeld kun zien en de opname missen. Nou, daar ben je dan lekker klaar mee. Dan kun je beter dichtbij God blijven.

Wel dom, zo vlak voor de wederkomst.

Maar, zou God het zo bedoeld hebben: dat je uit angst blijft steken op een plek waar je Hem niet echt kent; blijft vasthouden aan een verkeerd beeld van Hem? Uit angst jezelf klein houdt en niet durft te groeien of vrij te zijn? Altijd in de ‘veilige’ bubbel blijven? Dat doet me een beetje denken aan een onveilige hechting tussen een kind en zijn ouders. Omdat het kind niet voldoende veiligheid ervaart en niet ervaart dat zijn ouders (voldoende) te vertrouwen zijn; dat ze beschikbaar zijn wanneer het ze nodig heeft, wil het altijd in de buurt van hen zijn, houdt het angstvallig in de gaten of ze er nog wel zijn en durft zijn omgeving niet te verkennen en met vertrouwen tegemoet te treden.

Ik herinner me hoe ik, toen ik een jaar of 15, 16 was in een gesprek met een jeugdleider vertelde dat ik niets van God voelde. “Is God dan een gevoel?” vroeg ze. Nee, God is geen gevoel, maar er moet toch meer zijn dan alleen maar geloven om niet in de hel te komen? Ik denk dat ik nu net zo’n gesprek met een pastoraal iemand zou kunnen voeren. Ik wil niet in God geloven alleen om niet in de hel te komen. Ik wil niet dat mijn geloof gemotiveerd wordt door angst. Ik wil niet onveilig gehecht zijn aan God de Vader.

Liefde?

Mensen zeggen dat je geloof ook gemotiveerd door liefde kan zijn. Dat de dingen die je doet voor God dan voortkomen uit liefde in plaats van angst of plichtsbesef. Ze hebben het over teruggaan naar je ‘eerste liefde,’ dat je vol enthousiasme over God praat en over Hem en je relatie met Hem deelt. ‘Waar je hart vol van is, stroomt je mond van over.’ Nou, als dat waar is, is mijn hart waarschijnlijk nooit heel vol geweest van God, want mijn mond heeft nooit van Hem overstroomd. Niet op die manier dat ik er tegen iedereen over praatte omdat ik mijn mond er gewoon niet over kon houden. Niet op die manier ik Hem van harte diende.

Ik heb altijd het gevoel gehad te kort te schieten.

Ik heb altijd het gevoel gehad te kort te schieten. ‘Ik schaam mij het evangelie niet*,’ zegt de Bijbel. Nou ik schaamde me er wel voor, ik durfde niet over God te praten met mijn niet-christelijke omgeving. Als iemand het heeft over teruggaan naar je ‘eerste liefde‘, vraag ik me af wat er mis is met mij dat ik geen eerste liefde heb. Soms doet dat me zelf twijfelen aan mijn eigen bekering. In de Bijbel staat dat God je vrij wil maken. Angst en plichtsbesef, dat kan toch niet de vrijheid zijn waar Hij het over heeft?

Conclusie

Conclusie: ik ken God niet met mijn hart. Alleen met mijn verstand. En mijn godsbeeld is, als ik de Bijbel en andere christenen mag geloven, nogal verwrongen. Hoe kun je God leren vertrouwen als het leven je geleerd heeft dat gezagspersonen niet te vertrouwen zijn? Is het nodig om God met mijn verstand los te laten om Hem met mijn hart te vinden? Is het nodig afstand te nemen om de juiste motivatie te vinden? Ik weet het niet. Ik heb geen ervaring. Als jij die wel hebt en die wilt delen, hoor ik het graag.

“Als God is Wie Hij zegt dat Hij, zal ik Hem zeker terug vinden,” schreef ik, “dan zou ik Hem leren kennen – zoals Hij echt is – op manieren die voor mij nu niet meer dan theorie en theologie zijn.” Ik hoop dat het waar is.

Lees hier hoe het verder gaat.

* Romeinen 1:16

Uitgelichte afbeelding: Toa Heftiba via Unsplash